Minsken

Folle Lok & Seine, Friezen!

trochPosted on 5 Comments1min read4213 views

Sa as jimme grif ek dogge sjoch ik efkes efterom. Foaral as min âlder wurdt begjint de skiednis dùdlike foarmen oan tenimmen.

Wat hat dit jier my brocht as wat moast ik ynleverje? It wie in jier fan ôfsjen mar ek fan in hiel soart rikens.

En der hawwe jimme as trouwe lêzers en foarbygongers diel oan hân.

Ik koe en kin op dit plak myn ai kwyt, jimme ynsperirearre my. Trystege dagen waarden ljochter en fleurden my op.

Wat my ek bliid makket; dizze stikjes wurde oerâl op de wrâld lêzen. Want oerâl ha Friezen hun festige en ta wenjen set. Fan Sjina oant Amerika, fan Sùd-Afrika oant Sweden, België, ensafuort hinne.

En dat komt troch de Fryske taal. It is fan thùs, fan heit en mem, fan bruorren en susters. En fan it doarp en de minsken dy by dyn jeugd hearden. En ast om ùtens wennest wurd dat osa wichtich.

En sa wol ik jimme, wert wy op `e wrâld ek binne, in lokkich nijjier winskje! Dat it jim bringe mei wat jimme der fan ferwachtsje.

Waarme groetnis fan Tidenhawwetiden.nl!

Bliuw dy sels

trochPosted on 2 Comments1min read2725 views

Mem moat es oer oare ûnderwurpen skriuwe," seit er; "dy hjoed-de-dei wichtich binne."

"En dat is?" freegje ik benijd.

"Nò, ha it es oer seks, metoo as persoanen dy in oar geslacht hawwe. Ensafuorthinne. Dat wolle de lju lêze. It moat interresant wêze. Der moat spanning yn sitte. Dan kriget mem fêst in bulte lêzers." seit er oertsjûgjend.

Der moat ik oer neitinke. 'Soe hy gelyk ha?' freegje ik my ôf.

Ik gean ien foar ien es nei wat hy opsomme.

Seks? Wat moat ik der op sizze? Myn generaasje prate der net sa maklik oer, dat wie prifè. Wol as freondinnen ûnderelkoar eartiids fansels.

Dan komt Metoo wat alle dagen yn de media is. Der stean ik achter, goed dat it iepenbier wurden is.

Froulje as manlju dy homo, lesbisch as transgender binne... litte wy elkoar nimme sa as wy binne. Wa binne wy om der in oardiel oer te hawwen? Wa wy ek binne; it giet dochs om in lokkich  minskelibben.

Nò ik alles es sa neirûn ha bliuw ik mar by myn eigen styl; skriuwe oer it gewoane, deistige bestean.

Dan mar gjin bulte lêzers...

Loslitte

trochPosted on 3 Comments1min read3182 views

"Hy wol net. Hy wol néat." seit se opstannich.

Myn beste freondinne komt efkes lâns. Hja is oars as oars bespeur ik wol. Earst mar kofje sette, dan komt se wol los. En dan komt it hege wurd der ùt.

Der is harren in oanleunwenning tasein. In pear jier allyn ha sy har op in wachtlist sette litten fan in fersoargingshûs. 'Dat wie ferstannich.' seine de bern. Mar ach, dat wie do en sa sier fuort. 'Doch mar.' sei ik."

"No is it safier en no it er op oankomt wol hy net. 'Wy binne noch net ûnbehelpsum, wol?' seit er. 'Wy kinne mekoar dochs wol helpe en bystean, net? Wy hawwe tegearre dochs slimmere stoarmen troch stien en altiid rêde kinnen."

"Hy hat muoite mei loslitten. Ik ek wol hear." giet se fierder; "Mar wy moatte ek nochter bliuwe. Sa as it nò giet hâld ik it net fol." sucht se.

"Om de klapskeet moat ik wat opsykje. Dan is hy de stok kwyt, dan it gebit en dan wer de bril ensafuorthinne. Ik wol alles wol foar him dwaan, hear, want ik hâld ommers fan him. Mar it hat syn grinzen, fansels. Somstiden krij ik in glandige hekel oan him en dat wol ik ùt noch yn net." seit se fertritlik.

Loslitte....

Faklju

trochPosted on 1 Comment0min read1295 views

Mûtsen op en sjalen om, sa sitte myn man en ik yn 'e keamer. En dat giet no al fjirtjen dagen sa.

De bouwferieniging hat besluten dat ùs wennigen grûnich opknapt wurde moatte. Al wiken fan tefoaren binne wy op `e hichte brocht wat er barre sil.

De iene nei de oare kaam foarby. It wiene meastal mjitters. Ramen, kezinen en doaren... alles waard opmjitten. De iene kontrolearde de oare. As er ien by de doar kaam sei ik al fan tefoaren; "Opmjitte tink?"

De DE febryk moast ekstra minsken yn sette om oan de fraach fan kofje te foldwaan. Ek Snelle Jelle koe it tempo amper oan.

De petearen wiene meastal yn it Stellingswerfs. Hja hiene muoite mei de Fryske taal en omdat ik gjin Stellingwerfs machtich bin ferstinen wy elkoar goed.

Nei twa wike fan yntensyf kontakt is it hûs klear. We moatte ôfskie fan elkoar nimme, de petearen oer en wer sil ik misse.

Boppedat; it wiene faklju. Elk wist wat er fan him ferwachte waard.

Ik hoop mar dat de wurkjouwers dizze minsken waardearje en goed behannelje. Se binne hjoeddedei goud wurdich.

It beste, jonges. It giet jimme goed. It wie undanks de kjeld dochs in waarme tiid.

Faklju.

Kameraden

trochPosted on 1 Comment1min read1147 views

Sy is myn kameraat." seit de jonge en wiist my grutsk op in frommeske dat fierderop stiet.

"It koe minder." sis ik. Wat moat min oars sizze? We litte beide de hûnen ùt. Ik koe him wol en sa kamen wy yn de kunde.

"Kinne jimme mekoar al lang?" freegje ik, net unbeskieden. Want dat boeit my, hoe dizze beide minsken mei elkoar yn 'e kunde kaam wiene.

"We moeten mekoar ynt kafé en wiene daliks fereale op elkoar." seit er; "Ik koe nearne mear oan tinke as allinne oan har. Op myn wurk en nachts. Se wie er altyd, it behearske myn deistich bestean."

Ik ha wat ôfrûn mei ùs  hûn om har te moetsjen. De bisten ha makke dat wy elkoar wer troffen. Mar dat is allang foarby, sund dy tiid binne wy kameraden wurden.

"Binne jimme noch  fereale op elkoar?" freegje ik foarsichtich.

"Nè," seit er; "we binne maten wurden. Dat is hiel wat oars. Dat is in kwestje fan betrouwen."

Thus kommend freegje ik myn man; "Bin ik dyn kameraat as bist noch fereale op my?"  

Fernuvere sjocht hy my oan; "Dat hoegst dochs net te freegjen? Dat wist dochs wol??"

Kameraden.

It muoit my

trochPosted on 1 Comment1min read1130 views

Spyt. Ha jimme dat ek wol ris? Ik wol, regelmjittich ha ik spyt.

Net alle dagen fansels, dan soe ik net mear myself wêze kinne.

"It spyt my." sis ik tsjin de soan as hy my wat fan eartiids foar de fuotten smyt. "Wer gong it ek al wer oer?" freegje ik him.

Slim hat it net west want oars wie it my bybleun mar hy wit it noch wol, dat is it  nuvere.

Werom ûnthâlt de iene it wol en de oare net?

It ferfelende is dat jo immen skansearre hawwe sûnder dat jo er fan bewust binne. In freonskip fan wol fyfentweintich jier hâld fan de iene op de oare dei samar op.

It is somstiden ek wol es sa dat de freonskip op in djoer foarby is, der is gjin nijs mear oan elkoar te untdekken.

Dochs mar es mei de soan prate en him sizze dat it my muoit. De freondinne mar wer es opsykje en har witte litte dat it sa net miend wie ....

It muoit my minsken, as ik sûnder it sels te witten ien fan jimme skansearre ha.

It muoit my.

Soarg & Wolwêzen

trochPosted on 5 Comments2min read1881 views

Op in drokke wei en op freedtemiddei stean ik stil. Ik bin op de skoetmobyl en soe gau efkes boadskippen dwaan.

Yn panyk start ik noch es en sis lûdop tsjin mysels; "Kalm fanke, rêstich bliuwe." As ik op san momint net mysels bin praat ik lûdop. Minsken sjogge somstiden efterom. Ik sjoch se tinken; der mankearit wat oan.

Ek no wer; hja rinne by my lâns en ride om my hinne. 'Ik moat hjir waai.' tink ik senuweftich. As ik no by it hûs fan de soan komme kin, dan sil hy my wol helpe.

En sa riid ik stadich oan fierder, dea benauwd dat ik net fierder kin.

Lokkich is hy thus en wol efter my oan fytse. Sa skarrelje wy op hûs oan.  

"Skilje mar in monteur." seit er; "Ik kin it net fine."

Sa kry ik de firma oan `e line dy`t yn desimber nije accu's pleatst hat en soarg en wolwêzen heech yn it faandel ha.

Ta myn fernuvering kinne se my net.  "U staat niet in ons klantenbestand." seit de man. "Ja wis wol." sis ik en begjin my op te winen.

'Kalm bliuwe.' sis ik tsjin mysels.

"Hoe kin dat?" sis ik tsjin de man;  "Ik ha yn desimber accu's by jimme kocht." 

"Dan bent u geen klant." seit er; "Wel als u bij ons een scootmobiel had gekocht."

D'r is gjin monteur dy my helpe kin. Hja wolle my in nije skoetmobyl ferkeapje, dat wol, en ek noch daliks bringe.

"Jim moatte jimme namme feroarje." sis ik lilk.; "Jimme moatte net mear Soarg & Wolwêzen hjitte. Want dat hat foar my in hiele oare betsjutting."

De skoetmobyl stiet yn`t hok en ik sit thùs wachtsjen op de man dy wol soarg en wolwêzen hat.

Soarg en wolwêzen. Ja, ja.

Ferrek

trochPosted on 1 Comment0min read1070 views

"Ferrek." sis ik tsjin my sels. Dat hear ik net te sizzen fansels.

"Ferhip." sei ùs mem dan. It betsjutte it selde mar it kaam wat sefter oer. Mar yn in bekrûping fan nidegens sis jo wol es wat.

Samar sûnder wat hurds te iten falt er in stik tosk ùt myn mûle. Ferline wike ek al, do ik foar it earst op besite wie by de nije buorren. Do koe ik it noch wat behimmelje want jo wolle in oar net witte litte dat de ofbraak ek by jin taslein is.

Ik ha, sa as jimme wol merkbite, myn eigen toskeboel noch. Wert ik tige grutsk op bin en op jierdeis fan myn famylje net litte kin om dat underwurp oan te snijen. Want yn tsjinstelling ta my hawwe sy al jierren kunstgebidden en implantaten.

Dat komt, tink ik, dat ik al hiel jong nei de toskedokter moast dy sprekûre hâld by de pleatselike kapper yn ùs doarp.

By myn bruorren en suster wie dat noch net oan 'e oarder.

En dan, as it heal jier om wie, mocht ik wer nei de toskedokter.

Dan siet ik wer neist Sake en de dûmny, dy beide knipt en scheert wurde moasten.

Prachtich fûn ik dy kontrôle besiken, sa hearden jo noch es wat fan/oer de ynwenners fan it doarp.

En mei de ofbraak ferfljocht de tiid.

'Ferrek.'


Ajax-matte

trochPosted on 4 Comments2min read1286 views

Kin ik jo helpe?" freget in stimme achter my.

Ik draai my kerbintich om. Der is Jan mei syn hûntsje. Se komme krekt werom fan hun fêste rûntsje.

"Kin ik jo helpe?" seit hy noch es.

"Dit is net goed foar jo rech, sa te sjen. Sil ik it efkes fan jo oernimme?" freget er, pakt de hûn op en set him fêst oan de tùnbank.

"Ik bin fan berop tùnman, sjoch." seit er noch.

Mei fêste hân begjint er te meanen, hin en wer, fan foaren nei achteren. Fol bewûndering stean ik der nei te sjen.

"Wat dochst dat kreas." sis ik. "Dit wurdt in Ajax-matte." seit er.

Sa heard it te wezen. En al dy jierren ha ik mar raak meand en wie er ek noch grutsk op.

"Moast ek in kantsjeding ha?" freegje ik.

"Wat is dat?" freget er. "No," sis ik; "der snije jo de kantsjes gers mei ôf."

"Oh. Jo bedoele in trimmer." seit er.

Skamsum gean ik yn `e hûs. Wat wit dizze jonge in soart fan tùnkjen. Ik ha al dy jierren mar wat omgriemd, besef ik my.

Tefreden sitte wy efkes letter oan `e kofje en prate oer syn wurk. Mar foaral oer syn hûntsje want dat is syn beste maat dy `t oeral mei hinne giet .

Myn rech is in stik opknapt. Komt dat no troch dy jonge as troch de Ajax-matte?

''Nije wike kom ik wer." seit er; "Krekt salang oant jo krupsjes oer binne."

Tankber triuw ik him wat yn `e han. "Keapje mar wat snobbersguod foar de hûn."  sis ik.

Ajax matte ...

Wa wachtet der op jo?

trochPosted on 4 Comments0min read1265 views
Wachtet jo man yn de wachtromte?" freget de ferpleechster oan de frou.

Mei fyf froulje lizze wy neist elkoar yn de Pijnpolie, dat is in lokaasje yn it Abe Lenstra Sportstadion wat ûnder it Feanster sikenhûs Tsjongerskâns beflappe is.

Al in skoft ha ik lêst fan de  rech en de linker foet. Ik sjoch yn de etalaazje hoe in âld minske mank rint. Ik sjoch noch es goed en, 'ferhip' tink ik; 'hé, dat bin ik sels'.

En sa bin ik fia Orthopeed, Neuroloog, Radioloog, MRI en in Anestioloog yn it stadion telânne kaam.

"Wachtet jo man yn de wachtromte?" freget de ferpleechster noch in keer.

"Ik ha gjin man." seit se; "Dy is allang lyn ferstoarn. Mar der sit wol in man op my te wachtsjen mar dat is myn sweager. Hy giet oerâl mei my hinne."

De suster komt by it folgende bed. En stelt de selde fraach.

"Sit er ek ien op jo te wachtsjen? Jo man as de bern?" giet se fierder. "Ne," seit se; "myn frou hellet my op."

Se skowt de gerdinen om it bed hinne ticht.

"En jo?" seit se tsjin my; "Wa sit er op jo te wachtsjen?"

"Ik sil wol sjen wa dat 'r oer bliuwt." sis ik.

We sjogge elkoar oan en kin it laitsjen amper litte.

"U heeft een Selectieve Wortelblokkade." seit de dokter.

"Mei oare wurden: in hernia." sis ik. "Kin my neat skele, dokter, wat it ek is. As de pine mar fuort is."

Wa wachtet der op my.