Tik

Ik ha in ‘tik’ dy elkenien by him sels ek goed werkenne sil. Bewust as ûnbewust, wy hawwe sûnder it miskien te beseffen, allegearre in tik.

Ik ha ek in frjemde tik wer ik myn libben lang al lest fan ha: it ynterieur, sis mar de ynrjochting fan de wenkeamer, dy moat altyd oars. Der stiet gjin stoel in dei op it selde plak.

It is in bij elkoar socht spultsje. Want ik hâld fan âld, nij seit my neat. Elk meubel moat skiednis hawwe. It moat trochlibbe wêze. Dan freegje ik my ôf; wer soe it stien ha? Wa soe der op sitten ha?

En dan begjinne dy minsken foar my te libjen.

It kastje fan myn skoanmem stiet yn in donkere hoeke, dy skiednis is noch te jong. It hat noch gjin ferhaal. Of de yttafel; ek sa wat.

En sa komt myn wenkeamer ta libben mei âlde meubels.

Mar it slimste is; it stiet net ien dei op it plak wert it stean moat. Sa kin it barre as hja it iten bringe, dat it tydlik op de grûn stean moat. De itenbesoargers sille wol es tinke; ‘dat minske hat in tik…’.

Mar it makket my neat út wat hja tinke, ik fiel my thús tusken it meubilêr fan lju dy ik nea kend haw…

Grutsk mei, fansels

Ik ha op famylje besite west.

It wie gesellich, der lei it net oan. Kofje en tee mei wat lekkers er by, ek der wie neat mis mei.

En dochs ûntbruts er wat oan. It petear bleaun oan de opperflakkige kant.

Jimme kinne dat tink ik ek wol: d’r wurdt wiid wiidweidich út wreide oer de suksessen fan de bern en beppesizzers. Best is dat want jo wolle dat it neiteam it better docht dan it neigeslacht en dan meie jo der best grutsk opwêze.

Sa sit ik der nei te lústerjen en betink my; wat soene myn heit en mem hjir fan fine?

Myn heit soe sizze: ‘En binne se ek lokkich?’

Ik sit er by en freegje my ôf; ha wy in oar neat mear fan wearde te melden?

Wer is dat gefoel fan eigensinnichheid?

Tinkst noch wol ris oan my yn oarlochstiid en by it opgroeien?

Wat wiene wy it iens net? freegje ik him.

Der sitte wy tegearre op de bank, tinke oan eartiids, en binne it suksesfolle neiteam fergetten.

De woarst en de tsiis giet rûn, it petear giet troch…

Plysje oan ‘e doar!

 

 

Op in jûn ûnder it nijs giet de doar belle.

Ik bin al yn de nacht klean, dat is myn gewoante, dan fiel ik my noflik. Der kin dochs net mear ien komme om dizze tiid, tink ik dan. Mar dizze jûn rûn oars, it wie noch net sa let dus de nachtpon kin betiid oan.

En sa siet ik foar it nijs fan Omrop Fryslân, en ha ik de hurdsilerij der foar. Grou is, sa as ferwachte, wer kampioen.

De doar belle giet troch. Miskyn de buorman om in blikje bier, tink ik noch.

Mei in grutte swaai doch ik de doar iepen en der stean twa plysjes foar de doar. Yn in flits. tink ik; ‘Binne de jonges al thús? Wat stom fan my, dy binne ommers al lang de doar út?’

Dan sjoch ik de iene plysjefrou har laitsjende gesicht.

‘Och, leave, leave Boukje,’ sis ik dan en we jouwe mekoar in dikke krûp. De jierren dat wy inoar net sjoen ha hawwe falle hielendal fuort.

Al gau geane se op patrûlje, se binne wer earne nedich. ‘Kom mar gauris wer,’ sis ik mei in ûnfêste stim.

Freonen… Wat is dat wat wurdich.

 

En no is hy ferstoarn

Fan in hele leave neef hie ik in presintsje krige. Hiel orizjineel, in abonnemint op de bekendste krante fan Fryslân.

‘Do hâldst fan krantlêzen,’ sei hy altyd.

Koartlyn is hy ferstoarn en ik mis him. Somtiden kin min in persoan misse dy net sa nei by jo stiet en dochs deun genôch om de leechte as in soarte pine te ûnder gean.

‘Hy wie fan de ‘kâlde kant”, soe myn mem wol sizze. Mar doe ik him sa’n heale iuw foar it earst moete, klikte it daliks.

We ferstienen inoar sûnder ùtliz.

Der gong wol fyftich jier oerhinne. Hy gong foar syn wurk nei it bûtlân en ik krige in man, wer ik fan hold en in húshâlding mei stichte.

Oant ik him in skoft lyn wer moete. Der mocht dan wol fyftich jier tusken lizze mar it gefoel en it kontakt wie nea feroare.

En no is hy ferstoarn…

Eltse moarn lês ik de krante en tink oan him. Wat is echte freonskip dochs wat wurdich, betink ik my.

Freonskip en leafde se lizze deun by inoar…

It lêste eintsje

Huzen wurde leech helle en oare hûzen wurde wer oan kleit. Sa giet it eltse wike, hjirre yn dit tehûs.

Bewenners komme en gean. Hja hawwe har eigen hûs ferkocht en hja wer op ‘e nij ta wenjen set yn in âldereinhûs. Faaks mei in protte tsjinsin en fertriet want elts minske wol dochs it leafst dat it by it âlde bliuwt…

Mar troch dat jo partner minder wurdt en it echt net mear kin, moat min nei wat oars omsjen.

Faaks bin er bern dy jo oantrúnje, út soarchsumheid, om it mar te dwaan. Lang om let giet it oan.

Mar dan komt it… Hoe dogge wy dat?

Eltsen ien wol helpe, mar wannear? As de iene kin, kin de oare net. ‘Mar jimme woene it!’, hear ik immen roppen, blykber de wanhoop neiby.

Mar nei dat alles oant yn de puntsjes regele is, sil it heve.

As it lêste guod efter de klapdoar fan de ferhúsauto ferdwûn is, geane sy de ûnwisse takomst temjitte. It lêste eintsje fan har libben sille sy er tegearre wat fan meitsje, prate se ôf. De sjauffeur is hastich en lûkt op.

En dan is it tiid, de bernsbern wolle nei hûs. ‘Oant sjen, pake en beppe! Wy komme gau wer!’

En nei al dy komosje is it wer mûsstil op ‘e gong…