Ik sil myn freondinne efkes skilje. Freegje hoe it mei har is.
Wy binne like âld en kinne inoar al fan ôf ús trouwen.
It wie myn hertsfreondinne troch de jierren hinne. Sy krigen soannen en wy ek. Har man kaam te ferstjerren, en ek ik moast myn man loslitte.
Sy en ik waarden âlder en gongen elk nei in fersoargingshûs. Sy nei in tehûs wat by har begoedige achtergrûn paste, en ik nei in hûs foar âlderein wat hja hjir in 'Mienskip' neamd.
In mienskip wert elkenien noed foar inoar hat. As jo mei ferlies te meitsjen krije, stean hja om jo hinne.
'Wy hawwe it net sa mei in oar,' seit se, 'hjir wenje allinnich minsken dy yn goededwaan binne.'
Né, ús mienskip... We binne d'r foar inoar. Tige bliid mei.
Ynkringend giet de doarbel, ik rop: 'Ik kom 'r oan!'
'It iten is betiid hjoed', betink ik my.
Senuweftich sykje ik om myn skuon. In frjemde gewoante miskyn, mar ik rin altyd op bleate fuotten yn hûs. Dan bin ik mysels want ik bin thús.
De doarbel hâldt oan. Wer bin dy ferhipte skuon ek al wer?
Dan samar nei de doar en op bleate fuotten doch ik de doar iepen. Der stiet de direkteur fan it fersoargingshûs foar myn noas, mei in skaal fol oaljekoeken.
'Wat aardich fan jo', sis ik en sjoch nei myn bleate fuotten. Wat spyt my dat no dat ik myn nije skuon net oandien ha.
Mar de man hat se hooplik net sjoen. En nei in wolmiende âldjierswinsk giet hy nei de folgjende doar.
Wat in aardige, knappe man, en hy bringt ek noch oalje koeken lâns. De dei kin by my net mear stikken.
Och ja; ik ha se fûn, myn skuon, krekt doe 't ik de doar wer tichtdie...
Yn in rûnte fan tachtich jierrigen bin ik oan it foarlêzen ût Tidenhawwetiden.
De measten lju sitte yn in oanpaste wein as hawwe de rollator under hannerik. De iene is noch hiel skerp fan geast en de oare lit de wurge holle al gau hingje.
Myn freondinne lêst foar yn de Hollânske taal en ik yn de Fryske.
By underfining wit ik dat it in koart ferhaal wêze moat, it moat werkenber wêze. It moat daliks hun oandacht hawwe, se moatte it sels wer opnij belibje...
Troch de tiden hinne skreun ik oer blidens mar ek oer fertritlikens.
Komst efkes om in bakje?" freegje ik oan myn freondinne.
"Nè," seit se; "myn soan hat Heitedei.""Mar dan is hy dochs thùs?" freegje ik. "Dat is`t him no. Dan wol hy dat ik him assitearje by de bern."
"Wannear hast dan wol tiid?"
"Nò eiglik nea. Ûs dagen binne beset. Myn skoandochter is lùzemem wurden en dan moat ik earst mei har oerlizze as it har past." andert se.
In oare kunde hellet en bringt mei har man de bern moarns en middeis nei skoalle.
"Kinne se net better fytse?" freegje ik; "It is net sa fier fan jimme hûs ôf." "Nè, it ferkear is sa drok wurden. Dat fertrouwe wy net."
En sa binne se de hiele wike oan it heljen en bringen. It iene bern moat nei it swimmen, de oare nei fuotballen en dan giet er noch ien nei muzykles.
"Lokkich hoech ik net iten te sieden. Dat krije se op skoalle." seit se. "En dat is hiel ferantwurde. Se krije gjin fet, gjin sûker as sâld."
"Krije se dan wol sèd?" freegje ik ûnnoazel.
"As wy jûns thùs komme, dan ha wy de put er ùt en gean betiid op bed want moarn moatte wy wer optiid presint wêze."
Hoe hawwe ùsHeit en Mem dat hân? freegje ik my ôf. Ik wit wol: de tiden binne oars. Ùs beppe woe noch wol es oppasse as ùs mem in reiske hie fan de frouljus ferieniging. Mar der bleun it by. Jier yn, jier ùt hie sy Memmedei. Heitedei bestie noch net.
"Misse wy wat?" freegje ik myn man.
"Ik wol dy wol helje en bringe hear mar ik wol thus ite..."
Do likest op ùs mem. Do bist har ùt de bek stapt. Sis mar ùt de kop snien." seit myn broer gauris. "Mar ek fan aard. Somstiden himelheech en dan wer yn `e skuorsek.
Moat ik der no bliid om wêze, freegje ik my ôf. Ik hâld fan stabile lju dy evenwichtich binne. Sa as ùs heit, dy man wie nea narrich en altyd op`t skik.
Hy wie in bytsje in beaken yn it gesin. As ùs mem wer es wat utwrydsk betocht hie moast dat daliks barre. Einliks moast it al regele wêze en dat joech gauris oanfarrings.
As bern hâlden we der rekken mei. "Earst mar oan heit freegje." seine wy dan.
Myn bruorren bygelyks, dat binne stabyle figueren. Dy bringe rêst yn hun omjouwing. En dochs is in kombinaasje fan dy beide karakters net sa gek. De iene dy gau yn fjoer en flam stiet en de oare oelizzend en beriedend. Fan beide âlders erve, it kin dochs net moaier!
In panykeftiche stem komt my troch de telefoan temjitte. Fansels skrik ik der fan, der moat dochs neat mei him wêze!
"Wat is er bard?" freegje ik ûngerêst. Yn gedachten sjoch ik him al op de brankaar lizzen.
"Nè hear," seit er gau; "mei my is er neat mar ùs websiden lizze der ùt. Alles is fuort."
Wy hawwe beide sa ùs eigen webside. It binne hiel ferskate skiuwsels.
Faaks begryp ik synen net mar dat is in generaasje ferskil tink ik. Ik beskiruw gewoane, deistige dingen dy ik sa al tsjinkom en dat is him frjemd.
It is in goeie gearwurking wurden. Wy rinne mekoar net foar de fuotten.
Hy hat er fjirtsjin jier oan bestege, it wie eiglik syn deiboek wurden. Ek hat it him in protte digitale freonen oplevere.
Sa ek mei myn side, yn in fertritlike perioade ûntstien. Tidenhawwetiden.nl hat foar my in terapeutyske wearde krige. Mar ek in protte goekunde oplevere oer de hiele wrâld. Friezen-om-ùtens dy graach op 'e hichte bliuwe wolle fan it Heitelân.
"Mar no is alles fuort. Alles foar neat dien." Tryst sitte wy beide elk oan in ein fan de line.
Efkes letter in gjalp; "It is er wer. Alles is er noch!"
Ach, wat soe ik graach dichtsje wolle. Ik ha it faak besocht mar al gau lei de grûn besiede mei mislearre gedichten.
Hoe ha dy dichters it dochs? freegje ik my ôf.
Moaie wurden binne er genoch, foaral yn de Fryske taal. Mar om yn it gemoed fan minsken te kommen, sis mar de snaren fan de siel te reitsjen is mear nedich.
En ha jo dan einliks it gedicht klear, dan moatte er noch toanen by. Toanen dy passe by de wurden dy allinnich de lêzer hearre kin. Binne it net de goeie toanen dan giet it gedicht ferlen... it komt net oan. Minsken sille it dan nea fiele en nea oandien wurde.
In goed gedicht moat emoasjes oproppe. Sawol blidens as fertriet, argewaasje as in laits. Moat it ek rymje? freege ik my ôf. Dat wurd wer dreger, fansels.
Yn myn holle komt hiel seft in melody omheech, soe ik er wurden by fine kinne?
It is skimerjûn. We sitte wat nei te praten. In goeie freondinne hat west en under it genot fan in glês wyn komme de petearen los.
"Asto op dyn libben werom sjochst, hiest it dan ek oars dien." freget se my.
"Ach ja," sis ik; "mei de wysheid fan hjoed-de-dei wie it hiel oars rûn."
Ik hie do in minderweardichheid kompleks. Oaren hiene der better sicht op dan ik, tocht ik altyd. Soms dy ik dingen wat oaren my advisearren. En dat gong faaks hieledal tsjin myn eigen wil yn. Mar ik doarde der net tsjin yn te gean want hja wisten it better dan ik.
Ja, ik ha spyt fan sommige dingen, dat hie efternei besjoen oars moatten. Mar ik ha ek besocht it goed te dwaan.
Ik ha my ynset foar lju dy it minder hiene dan ik. Mar ek altyd in lùsterjend ear hân foar eltsenien. Mar dat is net wat aparts, dat dogge in hiel soart minsken.
Dus spyt ha ik net mar it hie wol oars kinnen. Binne dit no tinzen fan âlde minsken dy it grutste part fan har libben efter de rêch hawwe?
Se komt gauris wer en dan sille wy it noch ris oer hawwe. Want ik wol ek fan har witte fansels wert sy spyt fan hat. Ik bin benyd.
Yn it ramt fan it Tsjerkepaad wie der yn ùs tsjerke in tentoanstelling fan skilderijen fersoarge troch eigen leden.
Under de tsjinst waard myn oandacht hieltyd lutsen nei ien bysûnder skilderij.
It is in sleepboatsje dat oan de kaai leit. Twa grutte lânfêsten hâlde him fêst oan de steiger. De skilder hat felle kleuren brûkt.
Blauwe golfkes mei wite skomkopkes dûnsje om him hinne. De loft is besiede mei hûnderten skieppewolkjes.
En eltse sneintemoarn hinget it boatsje noch oan de muorre.
Ik sjoch de makker fan it skilderij sitten en kin net litte om te freegjen wat it opbringe moat. We komme oerien.
"Mar net earder as it Tsjerkepaad foarby is." seit er.
Sa sein, sa dien.
Hjoed ha se him brocht. De heak siet al yn de muorre, ik hoegde him allinnich noch mar op te hingjen.
Tige tank,Bartele Bokma. Do hast dit minske tige lokkich makke.
Oer Wokke
"Efkes oer my sels want wa my net kin bliuw ik in fremde foar. Ik bin berne yn Âldeboarn en de jongste fan fjouwer bern. "Twa jonges en twa famkes. In Keninklik Getâl." sei ùs mem altiid."
Bleate fuotten
Bleate fuotten
Foltôge libben