Samar

“Dat ferklearje en ûnthjit ik.“ klonk it lûd troch de Nieuwe Kerk ûnder de abdicatie fan de nije kening.

Ûnder al dy Earste en Twadde Keamerleden dy de eed as de belofte ôfleinen hearde ik ynienen lûd en kreftich: “Dat ferklearje en ûnthjit ik.” 

En dàt wie Lutz Jacobi. Us Fryske politikus sit sûnt 30 novimber 2006 foar de Partij van de Arbeid yn de Twadde Keamer.

“Dat ferklearje en ûnthjit ik.” is oer de hiele wrâld gong. Yn de fierste ùthoeken fan de ierde koene Friezen de belofte hearre yn hja eigen taal. Sels foar de ùtstjoering fan de NOS op de Dam waard it ûnderwurp besprutsen, as soks wol troch de beugel koe.

Mar de âld foarsitter fan de Twadde Keamer Gerdi Verbeet makke dùdlik dat it Frysk in offisjele taal is dy yn de grûnwet ferankere leit.

Wat bin ik grutsk op Lutz dat sy dat oandoare. Wer wiene de oare Fryske keamerleden? Op myn reaksje kaam fuort ynienen antwurd fan Luts Jacobi.  

Tanke wol en Fryslân boppe.

Dat ûnthjit ik.

It is prachtich waar en ik meitsje plannen. It is ommers al gau Keninginnedei! Earst mar meane en dan …

Mar it wurd neat, it ark bliuwd stean. Al gau kin ik in retoer nimme op it huske. En sa belânje ik yn de lapekoer.

“Wat ite wy hjoed?‘ ropt hy. Dat levert my wer in rit op nei it stee wer`t ik krekt wei kom. “It giet rûn.” seit de buorfrou; “Der hearsket in goarre.“

Mar wat ha ik der oan? Ik sit mei myn eigen illinde.

“Ha wy ek wat te drinken yn ‘e hûs?” freegje ik. Mar alles is skjin op. Ik soe ommers boadskipje. Efkes letter hear ik myn man earmoedzjen. Ek hy belânnet tusken de lekkens. Gedeelde smart is halve smart. Ik bin dus net allinnich.

Mar hoe moat it no mei Max? Hy hat er noch net ùt west. “Doch dyn behoefte mar yn de tun.” sis ik; “It mei nò.” Hy begrypt er neat fan en wol rinne.

Ik skilje tusken de bedriuwen troch mei de soan as dy wat dwaan kin mar ja, dy wennet yn it westen. Dan mar de oare soan mar dy sit earne yn Dutslân. En de buorfrou? Dy hat it wol besjoen en is ôfsetten.

“Is dit it foarlân fan de âlderein ?” freegje ik my ôf . De oerhyd wol op de soarch besunigje. Soarch op maatwurk: wat soe ùs maat wêze? De femylje moat mar helpe mar as min dy net hat, wat dan?

Lokkich is dit mar in goarre. It kin noch folle, folle beroerder. 

Chavez, de ferstoane president fan Venezuela, sil balseme wurde. Sa kin hy foar ivich by syn folk bliuwe.

“Ga je even mee?” seit myn buorfrou. Troch dat wy beide de hûnen ùtlitte fertelt se my dat se einlik in bestemming hat foar de jiske fan har ferstoane soan. Se hat op internet in ferneamde glêsblazer untdekke. En sa is hy yn in spesiaal foar him ûntwurpen glêzenfaas kaam.

“Daar is maar èèn van op de hèle wereld.” seit se. Bliid sjocht se my oan.

In oare kennis fan ùs hat de jiske fan har man yn in blau-eftich porsleinen hoane dien. Hy stiet neist har holkessen. “En by it wekker wurden prate wy eefkes. Hoe de nacht west hat.” seit se.

Wer in oare kunde hat de urnen fan har man en skoanâlders op souder stean. Myn bèste freondinne draagt har man yn in gouden hanger om har hals. By Omrop Fryslân wie in keunstskilder dy de jiske fan in dierber persoan troch de ferve mingde. 

Der sil yn de rin fan de tiid noch hiel wat ùtfûn wurde om de ferstoarne by ùs te hâlden bin ik bang. 

Ùt eigen underfining wit ik dat loslitte it slimste is wat er bestiet …

Midden yn de nacht wurd ik troch wiet wekker fan it swit.

De baas fan it taksyferfier stiet by myn bed. Neist him stiet de hierbaas fan Accolade. Ik  gean oerein en sjoch in frou fan de WMO der achter stean. Tusken it ploechje minsken stiet ek noch de loko-boargemaster.

Se roppe allegearre yn koar; “Wy moatte nivellearje!”  

“Gean foart!” rop ik oerstjûr; “Wy dogge nèt oars!“

Ien foar ien ferdwine se yn de nacht. En ik… ik gean der mar ôf. Sliepe wurd dochs neat mear.

Jo kinne de tillevyzje nèt oan sette as de iene nei de oare figuer hat it oer nivellearjen. Ik wit nèt hoe as it jimme fergiet mar ik kin it nèt mear oan hearre. Ik set it lûd gewoan ùt. 

“Wat is eiglik nivellearje?” freegje ik him. “Gewoan lykop partsje.” seit er. “O,” sis ik; “as it oars net is…“

“It giet min mei ùs ekonomy.” seit in freon; “En it sil noch minder wurde rekkenje dèr mar op.” “It sil ùs allegearre reitsje.” giet er fjirder.

“De polityk wol ùs pensjoen ôfnimme en de AOW sille se ek wol nèt ferheegje.” seit in neef.

“En aanst moatte wy allegearre wer yn it selde tobke wosken wurde mei Sunlight en ien waskhantsje.” seit syn wiif.

Ik ha myn dei net. Ik kin nèt tsjin negativisme om my hinne. En krekt dizze dei rin ik de hiele tiid dit soarte minsken tsjin it lyf. Myn man sjocht alle dagen nei de polityk en kin al sa negatyf ùt de hoeke komme. Ik kin it nèt litte om der tsjin bètter witten yn tsjin yn te gean. 

Negativisme is deadelik. Ik ha it gefoel dat ik mei sûge wurd it ravyn yn. Ik nim my foar om dy minsken tenei te mijen as de pest. Ik wol it lêste part fan myn libben allinne mar in posityf ynstelle minske wèze en myn libben net ynkoartsje litte troch negative krèften. 

En dy waskerij? Wat wie dat sneontejûns gesellich. Allinne ik wie de jongste dus altiid de lêste …

“U bent te laat, mevrouw.” seit it islamityske minske tsjin my; “Hij is al verkocht.“

Wy steane tegearre foar in bankstel yn De Lege Knip. In dei earder wie ik ‘r tafollich lâns kaam. Ik mei der wol graach wat om strùne. De meast nuversoartige saken komme jo der tsjin. Myn each foel op in prachtich swart leren bankstel. Ùs eigen wie nei myn gefoel wol 100 jier âld en alhiel lang hie ik der skjin myn nocht fan. Mar myn man en de hûn woene him net kwyt.

En sa steane wy in skofke letter wer by it bankstel. Mar we binne te lèt, it spul is fersein. De frou mei de wale sjocht my fertritlik oan. “Waar moet myn man vanavond nu op zitten?” freget se. “Nò,” sis ik en wiis op de berg stuollen; “der is fèst wol ien foar him by.“. Se knikt en lûkt de wale fjirder oer de holle.

Ik ha mei har te dwaan. Fan my hie sy him wol hawwe mocht. Dan ropt myn freondin en ik rin fjirder. En dèr stean twa prachtige earmstuollen. “Het heeft zo moeten zijn,” seit se; “dit is nog véél mooier”. De oare deis wurde de stuollen brocht en mei in weemoedich gefoel nim ik ôfskie fan ùs bank. Wa hat der nèt op sitten en wat is er nèt op lake en gûlt? In meubelstik is nèt in ding mar in underdiel fan it hùsgesin.

“Dag, bank.” sis ik en stryk him noch es oer de rech. Soe it ek wat wêze foar it frommeske mei de wale ?

Te lèt? Wolnè, it hat sa wèze moatten…