Oer mijsels

It kin troch omstannichheden weze of as de dagen koarter wurde. Of in freon wer sto hiel goed mei prate koeste, der net mear is.

Ek ik hie sa san momint. Komt dat no troch it sentimint fan Krysttiid, freegje ik my ôf.

En der wol ik net oan tajaan. “Foarùt sjen.” sei myn heit dan. En hy koe it witte… hy wie âld.

En dochs kin it gjin kwea en sjoch efkes efterom, it is oan dy hoe fier dast werom gean wolst. Net om wat mislearre is mar hast der wol alles ùthelle wat er ùt te heljen wie?

Fan mysels wit ik wol; der wie noch folle mear ùt te heljen west, as de omstannichheden oars west hiene.

Jo kinne it derop skowe as in oar de skuld jaan, mar ut einlik moast it foar in grut part sels dwaan.

Ik sil op de râne fan Âld & Nij mei in trien en in laits derop werom  sjen, it hat goed west.  

Efterom sjen…

Dizze famkes binne underweis fan Âldeboarn nei de hùshâldskoale yn Akkrum.

It wie fuort nei de oarloch, it sil it jier njoggentjin achtenfjirtich west hawwe .

Dat gerattel kaam ùt de fytstassen dy fol treaun wiene mei koperen tsjettels en kwispeldoors. 

Hja soene koperpoetsen krije, en om dat it krekt oarloch west is moasten de leerlingen it materiaal sels meinimme.

Der wie noch net in offisjele hùshâldskoalle, er waard lês jûn yn ferskate lokalen sa as  it Waachgebou en de M.U.LO. 

It hat myn moaiste tiid west mei in soart wille en gekjeien. Sa krigen wy A.v.e.o. les fan Master Lyklema, haad fan de Ds. Hasperskoalle. 

In man dy net allinnich master wie mar ek psycholooch; hy seach wat myn sterke kant wie.

Dat allegearre gong oan myn each foarby do ik te witten kaam fan it hûndertjierrich bestean fan de Ds. Hasperskoalle.

Moaie neitinzen dy diel ùt meitsje fan myn jeugd.

Ik bin it type dat maklik ferslaafd wurde kin. Derom sil ik nea in oardiel hawwe oer ferslaving. 

Ik wit fan mysels dat de ferlieder by alles wat ik doch op `e loer leit. 

It probleem is; ik kin mysels, myn swakkens en myn sterkens.

As it gesellich is makket it neat ùt wannear, dan ha ik altyd muoite mei dy grinzen.

“Gesellich hè?” seit se en hjit noch es yn.

“Wol mem in sigaret?” seit de soan en hâld my in sigeret foar de snùt.

“Ik bin justerjûn ophâlden mei smoken.” sis ik stammerjend, mar nim him begearich oan.

“Noch in pilske?” freget in freon en ik nim him tankber oan. 

Ik krij de pest oan my sels en hap begearlik yn in hearlike kroket.

‘Dat soesto dochs net mear dwaan?’ seit myn gewisse.

‘Hâld dy stil.’ sis ik; ‘Dit is de lêste en dan nim ik noch in jonkje.’

Neat feroare.

Ferslave.

Sûnt alwer in jier as wat allyn bin ik op oantrunen fan in soan mei in webside begûn.

Ik miende as Frysk famke berne en tein yn Fryslân, dat doch ik sa wol efkes.

Ik koe ommers Frysk skriuwe -miende ik- mar dat foel nuveraardich tsjin.

De stavering wie troch de jierren hinne hiel wat feroare. En ik bleun by de âlde oersetting stean want dy hie ik ommers op skoalle leard?

Yn dy tiid do de earste ‘Tidenhawwetiden’ kamen, wiene der gauris krityske opmerkings.

Sa as fan in slachter ùt Ljouwert, dy fûn dat ik my mar bij de wasktobbe hâlde moast.

In frou ùt Drachten sei dat ik er net oan begjinne moast want it Frysk wie te heech grepen foar my.

En gek genoch, tocht ik, se kinne om my de (Kryst)beam yn. “Ik gean gewoan troch. Dat bin ik oan mysels ferplichte.”

It moaie derfan wie,  ùs jonges hawwe troch myn fratsen it Fryske skriuwen en lêzen leard.

Hja korrizjearje my nò, en sa ha wy fan beide kanten ùs Memmetaal kennen leard.

Doch dy plicht bêst en lit de lju mar rabje…