De Famylje

De FamyljeDe wraldMinsken

Kameraden

trochPosted on 1 Comment1min read1176 views

Sy is myn kameraat.” seit de jonge en wiist my grutsk op in frommeske dat fierderop stiet.

“It koe minder.” sis ik. Wat moat min oars sizze? We litte beide de hûnen ùt. Ik koe him wol en sa kamen wy yn de kunde.

“Kinne jimme mekoar al lang?” freegje ik, net unbeskieden. Want dat boeit my, hoe dizze beide minsken mei elkoar yn ‘e kunde kaam wiene.

“We moeten mekoar ynt kafé en wiene daliks fereale op elkoar.” seit er; “Ik koe nearne mear oan tinke as allinne oan har. Op myn wurk en nachts. Se wie er altyd, it behearske myn deistich bestean.”

Ik ha wat ôfrûn mei ùs  hûn om har te moetsjen. De bisten ha makke dat wy elkoar wer troffen. Mar dat is allang foarby, sund dy tiid binne wy kameraden wurden.

“Binne jimme noch  fereale op elkoar?” freegje ik foarsichtich.

“Nè,” seit er; “we binne maten wurden. Dat is hiel wat oars. Dat is in kwestje fan betrouwen.”

Thus kommend freegje ik myn man; “Bin ik dyn kameraat as bist noch fereale op my?”  

Fernuvere sjocht hy my oan; “Dat hoegst dochs net te freegjen? Dat wist dochs wol??”

Kameraden.

De FamyljeSamar

Steuring

trochPosted on 1 Comment1min read1263 views

Mem moat net skrikke hear.”

In panykeftiche stem komt my troch de telefoan temjitte. Fansels skrik ik der fan, der moat dochs neat mei him wêze!

“Wat is er bard?” freegje ik ûngerêst. Yn gedachten sjoch ik him al op de brankaar lizzen.

“Nè hear,” seit er gau; “mei my is er neat mar ùs websiden lizze der ùt. Alles is fuort.”

Wy hawwe beide sa ùs eigen webside. It binne hiel ferskate skiuwsels.

Faaks begryp ik synen net mar dat is in generaasje ferskil tink ik. Ik beskiruw gewoane, deistige dingen dy ik sa al tsjinkom en dat is him frjemd.

It is in goeie gearwurking wurden. Wy rinne mekoar net foar de fuotten.

Hy hat er fjirtsjin jier oan bestege, it wie eiglik syn deiboek wurden. Ek hat it him in protte digitale freonen oplevere.

Sa ek mei myn side, yn in fertritlike perioade ûntstien. Tidenhawwetiden.nl hat foar my in terapeutyske wearde krige. Mar ek in protte goekunde oplevere oer de hiele wrâld. Friezen-om-ùtens dy graach op ‘e hichte bliuwe wolle fan it Heitelân.

“Mar no is alles fuort. Alles foar neat dien.” Tryst sitte wy beide elk oan in ein fan de line.

Efkes letter in gjalp; “It is er wer. Alles is er noch!” 

(Dat is; foar salang ‘it duorret…)

 

De FamyljeDe wraldOm it hus

Skiftsje

trochPosted on 3 Comments1min read1234 views

Yn welke bak moat dit no wer?” freget myn man. Wifeljend stiet er boppe in rigele ôffalbakken. Se steane sa opsteld dat it foar elts dudlik is hokfoar ôffal der yn moat.

Wy binne allegearre der fan oertsjûge dat er wat dien wurde moat oan dy grutte bulten ôffal. Ek wy binne begien mei ùs ierde en witte ek wol dat it sa net fierder kin.

Mar somstiden binne wy der mei yn `e tiis. Yn welke bak moat dit ek al wer? Wifeljend stean ik dan mei de brot yn `e hannen boppe de bakken.

Papier by papier, glês by glês, klean by klean en grien by grien, dat is allegearre sa klear as in klûntsje. Mar dan komt it; is dit no papier as plestik? Der sit metaal yn; moat it no dochs yn de grize?

Wat hiene wy it eartyds maklik, tink ik by mysels. De molkboer kaam twa kear yn `e wike der by lâns. In mingel sûpe as in mingel molke as sûpenbrij. It waard allegearre ofmjitten en yn in boekje skreun. Ien kear yn de wike waard er ôfrekkene.

Wat wie it libben dochs simpel.

Skiftsje. Is it allegearre net wat oerdreun hjoed-de-dei?

Wy binne mei ùs ierde begien en derom sille wy dochs skiftsje moatte …

De FamyljeOer mijselsOp stap

Dei-behanneling

trochPosted on 5 Comments2min read1206 views

Nei in moane lis ik wer op ‘e dei-behanneling fan `t sikehûs. De earste ynjeksje hat neat holpen.

“Dan mar de twadde.” seit de spesjelist; “We sille it dizze kear goed oanpakke.”

“Wat bedoele jo dermei?” sis ik eangstich. Ik ha in gloedige hekel oan pine. It is mear it ongewisse tink ik.

Mei myn famylje ha ik it wiidweidich oerhân. As it mislearret dan witte jimme wert alles leit. Ik nim myn man mei nei de kuolkast; der is hy altyd goed yn thus west, dat skeelt.

De  soan wiis ik wert de banksaken lizze en sis mei neidruk; “Tink er om dast it byhâldst. Jimme moatte gjin doarwaarders om `e tiennen hawwe.”

Nei dit alles regele te hawwen, wit elts wat hy dwaan moat. Nei dat ik de kattebak goed folle ha, bin ik der hielendâl klear foar.

Ik stap yn de taksje, nei wiuwd troch de efter bliuwers. Op de dei-behanneling stiet it bed al klear. Leave susters haine my op. Bekinde gesichten laitsje my ta, ek sy moatte it noch es ondergean.

Dan helje se my op nei de operaasjekeamer. Wat my it earste opfâlt; se prate allegearre Frysk en meitsje grappen onderling. Fremd, ik er wurd ynienen rêstich fan.

In snerpjende pine giet troch myn rech, oant de tiennen ta. “Sa,” seit er; “dit moat foldwaande wêze. De blokkade yn jo wervels kin jo net mear pleagje.” Wiidweidich betankje ik him en syn assistenten .

Thùs kommen is er aardich romte kaam yn de kuolkast en ek de doarwaarder hat net west.

Tankber lis ik efkes letter ûnderùt. Ik ha it wer oprêden ….

Dei-behanneling.

De FamyljeOm it hus

Wat stjonkt it hjirre

trochPosted on 2 Comments2min read1344 views

“Mem, it stjonkt hjir.” seit er en smyt syn jas op `e  kapstok.

“Wer stjonkt it dan nei?” freegje ik op misledigjende toan.

“Nei âlde minsken.” seit er.

“En wat foar rook is dat dan?” freegje ik.

“Muf. As wie der yn dagen gjin mins west.”

En sa sit ik efkes letter in berjochtsje te skriuwen nei de wenningbou. Yn it Frysk fansels want myn ûnderfinings binne dat sy dy earst lêze want dat docht net elkenien .

Yn poètyske taal en mei gripende tekst besykje ik te fertellen wat de krupsje is. “Mem,” seit de soan; “it is gjin stikje foar Mem har blog hear.”  

Mar no ik ienkear op dreef bin, bin ik net te hâlden.

Ik fertel wiidweidich oer de unfrisse lucht dy`t hjir yn ‘e hûs hinget. Wy sels binne al op ûndersyk west. Yn de elektryske kast yn ‘e gong en op ‘e knibbels ûnder it lûk fan de flier. Mar nergens wat fergongkelikens fûn, in rôt as mûs as wat foar bist dan ek.

“Sa,” sis ik; “it berjocht is foart. En no mar ôfwachtsje wat er op komt.”

“Dat wurdt neat.” seit hy; “Want it is bouwfakfakânsje.”

Syn wurden binne amper kâld as de telefoan giet.

“Binne jo aansen thùs?” seit it frommiske fan de wenningbou; “De man dy`t hjir oer giet komt er oan.”

“Nò, nò,” seit de soan; “sokke service ha wy net yn Hollân .

“Mar by ùs wol.” sis ik; “Do bist hjir yn Fryslân.”

“Gewoan faker de kraan rinne litte.” seit de monteur; “Jo binne te sunich mei it troch spielen.”

Wat stjonkt it hjirre …

De FamyljeOm it hus

Skrutens

trochPosted on 8 Comments1min read1279 views

Ik ha wat foar mem meinaam” seit er.

Mei in grutte haal fan syn earm wurdt de tafel leech makke. In foarse doaze wurdt midden op `e tafel set.

“Wat moat dat?” sis ik wantrouwich. Ik kin dizze soan, hy komt altyd mei ferrassingen. En faaks komt hy mei ark oansetten dy `t my fier boppe de pet gean. Wat hy oer hat wurdt faaks by ùs delplante.

“Lit mar sjen.” sis ik en pak er in stoel by.

Protten papier wurde op `e grûn smiten en dan komt er in grutte griene bak te foarskyn. Yn spanning sjocht er my oan.

“Wit mem wat dit is?” freget er.

“No, gjin kofjesetapparaat.” sis ik.

Dat sjoch ik sa wol. It is in scanapparaat dat foto`s scanne kin.

“Ach heden, hitske.” sis ik; “der begryp ik neat fan.”

“As mem kofje hat sil ik ùtlizze.”

En sa besiket er my weiwiis te meitsjen yn wat by syn generaasje de gewoanste saak fan de wrâld is.

Skrutens foar it nije.

Wat ik net kin en net behearskje sit er djip yn. Mar dan betink ik my dat dit fan alle tiden is. Ûs mem hie dat ommers ek; stofsûger, mikser en kofjesetapparaat… se moast er earst neat fan hawwe.

Mar as der dan mar ien is dy geduld mei jo hat, dan sjoch ik de nije tiid wol sitten. Skrutens…

 

 

 

 

 

 

 

De FamyljeOer mijsels

Wat ha ik meikrigen?

trochPosted on 0 Comments0min read1083 views

Wat hasto fan dyn alderlik hùs meikrigen?” sei in goed kunde tsjin my.

Wy binne beide minsken op leeftiid. En dan giet it praat faak oer âldetiden. Se hat my mei har fraach oan it tinken set.

Wat ha ik âlderlikhûs meikrigen?

Der wiene Heit en Mem en fjouwer bern. Twa jonges en twa famkes. Myn âldste broer koe ik goed mei opsjitte. By him koe ik noch wol es wat los peuterje sa as knikkers. Do ik âlder waard skode hy my wol es wat bûssinten ta.

Dan kaam myn suster, dy miende altyd dat se op my passe moast. Ta myn grutte argewaasje fansels, sy fielde al jong de ferantwurdlikens foar it gesin.

Dan kaam in broer boppe my. Dy wie sunich. Knikkers liene, lit stean fan jild, wie der net by. By it âlder wurden binne wy de bêste maten wurden.

Dan wie er ùs Heit wat in hurde wrotter wie.

Fan him ha ik trochsetten leard, neat wie him te dreech. Nearne ha wy krapte hân wylts hja dochs drege tiden meimakke hawwe.

Fan ùs Mem ha ik de leafde foar literatuer erve.

It iene Fryske boek nei it oare helle sy ùt de biblioteek. Dy lêsde se jûns as wy allegearre op bed leinen. Se hâld ek fan gedichten, dy waarden ùt knipt en bondele. By it opromjen fan har hûs fûnen wy laden fol.

Sa as yn eltse hùdhâlding barde der fan alles, ek sykte en soargen gongen ùs doar net foarby. Mar de bân wie underling tige hecht dus koe it in soart lije.

Tebek sjoen, dan bin ik grutsk op myn alderlik hûs. 

Hja hawwe ùs leard wat wurklik belangryk is yn it libben.

“Wat ha ik mei krigen?”

De FamyljeMinsken

Fiksje as werklikheid

trochPosted on 2 Comments1min read1028 views

Dat kin net hear,” seit in nicht fan my; “do hast in stikje skreaun oer Jabik, myn broer.”  Sels fyn ik it in goed stikje mar ik helje it fuort. Ik hâld fan goeie underlinge ferhâldingen .

“Dat is seker in stikje oer Ynse, do wist wol wa ik bedoel. Dat kin net hear.” seit in oarenien mei in kromke ferwyt in har stim.

“Wie dat jimme heit der sto oer skreaun hast?” seit in freondinne; “Ik wist net dat it san aparte man wie.” 

“Né,” sis ik; “it ferhaal giet oer in hiel oar persoan.”

Ik hâld fan minsken, elts is wer oars. Minsken falle my op.

Ik wit net wat it is mar se lûke my oan.

En as it oer famylje as oer goekunde giet, moat ik der oer skriuwe kinne.

Mar om oer famylje te skriuwen dat leit dreger, der moat jo foarsichtich mei wêze.

“Sa ha ik ùs mem nea kennen,” seit myn broer. In oare broer seit: “Sa wie se krekt.”

Elk fan ùs hat in oare kant fan it minske kinnen leard.

“Meist wol oer my skriuwe hear.” seit ùs mem dan; “As it mar gjin lulferhaaltsjes binne …”

Fiksje as werklikheid, jo moatte it beskriuwe kinne.

 

De FamyljeDe wraldMinskenOp stap

It paad bjuster

trochPosted on 1 Comment1min read1092 views
Foto: Jeff van der Wees (Flickr)

 

De telefoan giet en in wanhopige stim seit;“Kinst efkes komme? Hy is wer fuortrûn.”

Myn freondinne hat it dreech; har man hat Alzheimer.

Trochstrings giet it goed en dan ha se it noch hiel goed tegearre. Mar der moat net wat ungewoans barre, dan is hy der ôf.

“Kinne jo it noch wol folhâlde?” freegje de helpferliners. “Jawol hear.” seit se. Mar se wit dat se terrein ferliest.

Se wol net tajaan. Se hawwe mekoar dochs ienkear belove om oant de dea ta foar elkoar te soargjen.

Myn freondinne hat de jas al oan. “Wer geane wy hinne?” freegje ik har.

“Hy hat it hieltijd oer it hûs fan de soan. Dy hat ark fan him liend, seit er.”

“Ja, mar,” sis ik; “dat is wol in hiel ein rinnen. Soe hy dat wol dwaan kinne?”

“As hy wat yn de kop hat, dan giet it troch.” seit se. Jo kinne prate as Brugman mar hy set troch.

Wy splitse ùs; sy de iene en ik de oare kant ùt. Mar nergens in man op in bankje mei in rollater.

“Hy hie it ek oer in brilleman.” seit se. “Hy sjocht net mear sa goed mar tinkt dat er noch best in bril foar him te krijen is.”

We rinne en rinne, freegje minsken dy wy underweis tsjinkomme as se ek in fertieze man sjoen hawwe. Stadichoan krij ik myn nocht, ik bin ek de jongste net mear.

Mar dan stoppet er in plysjeauto neist ùs.

Efter yn de auto sit in man entûsjast te wiuwen. Bliid stapt hy ùt en seit ferwitend tsjin ùs; “Wer wiene jim? We ha  alles om jimme ofsocht.”

“Hâld him goed yn `e gaten.” sizze de plysjes en draaie it raamke omheech.

It paad bjuster …

De FamyljeOer mijsels

Dy rêdt it wol

trochPosted on 4 Comments1min read1204 views

“Dy rêdt it wol.” sei de hûsdokter. Ùs mem moast wiken op bêd lizze do se it fjirde bern ferwachte.

Se hie it oan de nieren en wat do wenstich wie, moast se de tiid troch rest ùtlizze. Sa bin ik op de wrâld kaam, fierste betiid. Ik woech noch gjin trije poend. Om de oare dei kaam de hûsdokter lâns, hy siet tige oer ùs mem yn.

Baakster Sytske hâld de poppe wol yn `e gaten mar dochs wie it fremd fûn sy ek.

Mar ja. “It wie in goeie dokter.” sei ùs mem.

Doch hiene se beide soargen; it bern waakse net genoch. Op in dei kaam hy wer lâns. “Frou de Ruter,” sei er; “kom mar fan bed ôf, it kin no wol wer.”

“Dokter,” sei ùs mem skruten; “soene jo net es by de poppe sjen wolle?”

In bytsje unwis stutele hy nei it widske want it wie net de goeie tiid fan ‘e dei foar in besite.  

“No dy komt er wol.” sei er; “Se hat sokke moaie blauwe eagen!”

Dat is nò hjoed op `e kop ôf trijentachtich jier allyn.

Noch wol mei mooie blauwe eagen mar dan fan de staar.

Dy rêdt it wol…

Oer Wokke

"Efkes oer my sels want wa my net kin bliuw ik in fremde foar. Ik bin berne yn Âldeboarn en de jongste fan fjouwer bern. “Twa jonges en twa famkes. In Keninklik Getâl.” sei ùs mem altiid."

Lês mear ...

Hoefolle hjir?

Op 't stuit 1 lêzer(s).

Doe op dizze dei

Samar in stikje

Ferealens

Kategorieën

Archyf